Etiket: Ockham'lı William

Ockham’ın Usturası (Occam’s Razor) nedir? Bu terim, 12. yüzyılda Fransisken rahibi Ockham’lı William söylediği şu söz ile insanlık tarihinde yer etti: “Çoğulluk, zorunluluk olmadan asla varsayılmamalıdır.” Bu söz üzerine Ockham’ın usturası ne demek anlamadım diyenler varsa daha basit bir ifadeyle, “en basit cevap genellikle doğrudur”.

Ockham’lı William‘ın bu sözü söylemesinden sonraki 800 yıl içinde, mantıkçılar bunu bir kurala dönüştürdüler: Ockham’ın Usturası. Ockham’ın Usturası, meydana gelen bir olay için verilen herhangi bir açıklama setinden en basitinin büyük olasılıkla doğru olduğunu belirtir.

Ockham’ın Usturası ilkesi mutlak değildir. En basit cevabın her zaman doğru olduğunu iddia etmez. Yalnızca, bir soruya verilebilecek tüm olası cevaplar arasında, kişinin en iyi bahsinin genellikle en az varsayımı gerektiren bahis olduğu anlamına gelir.

Ockham’ın Usturası İlkesi Nasıl Çalışır?

Ockham’ın Usturası ilkesi ile ilgili bazı örnekleri şunları içerir:

• Çit direklerinden biri kırıldı.
  Olası açıklamalar a) Sincabın en iyi arkadaşı arayışında kaybolan bir albino geyiği, çite çaresizlik içinde düştü, veya b) Paslanmış eski bir çivi. Burada “b” daha muhtemeldir.
• Arabanın lastiği patlamış.
  Olası açıklamalar a) Lastik çeperine sıkışan vida havanın dışarı çıkmasına izin verir veya b) Seri lastik düzleştiriciler, lazer bir neşter ile keserek açarak fark edilemeyecek bir delik yaratır, ardından vidayı lastiğin başka bir kısmına yerleştirerek lastikleri parçalar. Tahmin edebileceğiniz üzere “a” daha olasıdır.
• Yağmur yağıyor ve perdelerimden parlak bir ışık gördüm.
  Olası açıklamalar arasında a) yıldırım veya b) UFO’lar çatıma inmeye çalışıyor. “a” açıklaması daha olası sanki.
• Bir öğrenci istatistik testinde başarısız oldu.
  Olası açıklamalardan a) Öğrencinin daha çok çalışması gerekiyordu, veya b) Kötü niyetli ders kitabı yayıncıları, gelecekteki istatistikçileri sabote etme umuduyla çalışma kılavuzuna yanlış yanıtlar verdiler, “a” açıklaması daha olasıdır.
• Trafiğin yoğun olduğu saatlerde bir araba diğerine arkadan çarptı.
  Olası açıklamalar a) Elindeki telefon sürücünün dikkatini dağıttı, veya b) Sürücünün dikkati, yolun kenarındaki bir fil tarafından dağıldı ve başka kimse görmeden kaçtı, “a” açıklaması daha olasıdır.
• İşlek bir otoyolun yanındaki bir apartman dairesinde yüksek bir ses duyulur.
  Olası açıklamalar a) Benzeri görülmemiş bir volkanik olay nedeniyle karayolunun yüzeyi çatladı veya b) Bir kamyon tekeri patladı. Burada da “b” açıklaması daha olasıdır.
• Bir adam karısına bir gün boyunca birkaç kısa mesaj gönderdi ve cevap alamadı.
  Olası açıklamalardan a) telefonunun pili bitmiş veya b) hatırlayamadığı bir hatanın intikamını almak için onu kötü niyetle görmezden geliyor. “a” açıklaması daha olasıdır.
• Bir kadın, bir restoranda yemek yedikten birkaç saat sonra midesi bulanıyor.
  Olası açıklamalar a) Yiyecek zehirlenmesi olabilir veya b) Uzun süredir uyuyan cenin ikizi uyanmış ve hareket etmeye başlamıştır, “a” açıklaması daha olasıdır.
• Bir rosto dana eti, fırında sadece bir saat kaldıktan sonra gevrek bir şekilde yanar.
  Olası açıklamalar a) Uyurgezer bir komşu eve geldi ve fırın sıcaklığını artırdı, veya b) Fırının sıcaklık göstergesi yanlış, “b” açıklaması daha olası.

Varsaydığınızda…

Ockham’ın Usturası, titiz düşüncede hayati bir araçtır. Bir açıklamadaki desteklenmeyen varsayımların sayısını azaltarak, yanlış olma olasılığını azaltırsınız. 12. yüzyılda olduğu gibi günümüzde bu kavram hala doğru.