Kısaca yüzey gerilimi, sıvı molekülleri arasında birbirlerine tutunmalarını sağlayan güçtür. Yüzey gerilimini oluşturan etmenler adezyon ve kohezyondur.
Herhangi bir yüzeyde bulunan sıvı damlacıklarının topaklanmış bir yapıda olduğunu veya bazı böceklerin su üzerinde yürüdüğünü görmüş olmanız muhtemel. İşte bunun sebebi tamamen yüzey gerilimini oluşturan adezyon ve kohezyon. Şimdi bu kavramların ne demek olduğuna bakalım.
Yuzey gerilimi, su yüzeyinin kohezyon etkisiyle bir zar gibi davranması durumudur. Sıvı yüzeyinde zar benzeri bir tabaka oluşturur. Oluşan bu zarımsı tabakanın üzerinde belli ağırlığa kadar cisimler durabilir. Birkaç yüzey gerilimi örneği;
Bahsettiğimiz adezyon ve kohezyonun gücüyle, sıvının borularda yükselme veya alçalması “kılcallık” olarak adlandırılır. Bunu, su dolu bir bardağa ince ve cam bir boru batırarak deneyebilirsiniz. Su, az da olsa cam boru içinde yükselecektir. Bu durum su ve cam arasındaki adezyon gücünün, su molekülleri arasındaki kohezyonun gücünden fazla olmasından dolayıdır.
Benzer bir deneyi cıvayla yapacak olursanız tam tersi bir durum göreceksiniz. Bunun sebebi ise cıva molekülleri arasında bulunan kohezyon kuvvetinin, cam ile cıva arasındaki adezyon kuvvetinden büyük olması. Bazı kılcallık örnekleri;